وبینار تخصصی «ضرورت و روش برنامه اقدام مشترک در محلات هدف بازآفرینی شهری» برگزار شد
چهل‌وششمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی بازآفرینی شهری با موضوع «ضرورت و روش برنامه اقدام مشترک در محلات هدف بازآفرینی شهری» به همت دبیرخانه انتقال تجارب بازآفرینی شهری منطقه ۴ کشور و با همکاری دبیرخانه منطقه ۶، به‌صورت آنلاین برگزار شد، این نشست با ارائه زهرا اسکندری، پژوهشگر مسائل شهری و مدرس دانشگاه، برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری قزوین، هدف از برگزاری این وبینار، بررسی ابعاد حقوقی، اجرایی و مشارکتی «برنامه اقدام مشترک» در محلات هدف بازآفرینی و تبیین جایگاه آن در نظام سیاستگذاری و برنامه‌ریزی شهری بود.
دکتر اسکندری در این نشست با مرور قوانین و اسناد بالادستی همچون «قانون جهش تولید مسکن»، «قانون حمایت از احیاء، بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری»، «سند ملی راهبردی احیاء، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافت‌های ناکارآمد» و «برنامه ملی بازآفرینی شهری پایدار» اظهار کرد: «برنامه اقدام مشترک یک سند مشارکتی است که با رویکرد تلفیق منابع، هم‌افزایی دستگاه‌ها و جلب مشارکت مردم، مسیر بازآفرینی محلات هدف را هموار می‌کند.»
وی با اشاره به روند تاریخی تدوین این برنامه افزود: «از اوایل دهه ۸۰ با تهیه سند توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی، تا تدوین سند بازآفرینی پایدار در سال ۱۳۹۳ و بازنگری‌های اخیر در سال ۱۴۰۲، همواره تلاش شده است تا برنامه اقدام مشترک جایگاه خود را به‌عنوان یک ابزار سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در سطح ملی و محلی تثبیت کند.»
دکتر اسکندری روش تدوین برنامه اقدام مشترک را تشریح کرد و گفت: «این برنامه حاصل توافق اهالی محله، مدیریت شهری و متخصصان است. تقسیم کار میان سازمان‌های متولی و نهادهای مردمی، تخصیص بودجه به شیوه تعهدی و انجام ارزیابی‌های مشارکتی از ارکان اصلی آن به‌شمار می‌رود.»
وی محورهای اجرایی برنامه را شامل موارد زیر دانست:
1- پیشگیری از شکل‌گیری و گسترش سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه‌نشینی از طریق شناسایی محدوده‌ها و اراضی در معرض تهدید و ارائه برنامه‌های بازدارنده.
2- بهسازی، نوسازی و مقاوم‌سازی مسکن و اسکان مجدد در پهنه‌های پرخطر با تأکید بر تولید مسکن مشارکتی و بهره‌گیری از مشوق‌های شهرسازی.
3- احیاء، ساماندهی و نوسازی محلات هدف با تمرکز بر توسعه زیرساخت‌های شهری، شبکه‌های آب، برق، گاز و ایجاد خدمات روبنایی نظیر مدارس، درمانگاه‌ها و فضاهای فرهنگی.
4- ارتقای وضعیت اجتماعی و کاهش آسیب‌های اجتماعی از طریق ایمن‌سازی محلات، تقویت مشارکت اجتماعی، آموزش مهارت‌ها و مقابله با آسیب‌هایی همچون اعتیاد.
5- توانمندسازی اقتصادی محلات با شناسایی مشاغل خرد و محلی، ساماندهی فعالیت‌های غیررسمی و حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و محلی.
وی تأکید کرد: «برنامه اقدام مشترک فرایندی است که باید به‌طور واقعی با حضور و نقش‌آفرینی مردم اجرا شود. اگر این رویکرد به تعهد جمعی و گفت‌وگوی مستمر میان نهادهای حکومتی، محلی و ساکنان محله تبدیل نشود، بازآفرینی شهری در عمل به اهداف خود نخواهد رسید.»
دکتر اسکندری همچنین بر اهمیت پایش و ارزیابی مستمر برنامه‌ها اشاره کرد و گفت: «تهیه گزارش‌های شش‌ماهه در سطح استان و ارائه آن به ستاد ملی بازآفرینی شهری، فرصتی است برای بازنگری، شفاف‌سازی و افزایش کارآمدی اقدامات.»
وی در پایان خاطرنشان کرد: «بازآفرینی شهری باید فراتر از پروژه‌های کالبدی و عمرانی دیده شود؛ این یک فرآیند اجتماعی و انسانی است که هدف آن ارتقای کیفیت زندگی و توانمندسازی ساکنان محلات است.»
در این وبینار، یک پنل تخصصی ویژه با محوریت ارائه تجربیات عملی برگزار شد و در این پنل نمایندگان حوزه بازآفرینی شهرهای قزوین،اقبالیه، سبزوار و بندرعباس تجربیات شهر خود را ارائه دادند و ضمن طرح دیدگاه‌ها و تجارب خود، بر ضرورت تقویت همکاری میان دستگاه‌ها، نهادهای محلی و مردم تأکید کردند و اجرای برنامه اقدام مشترک را از الزامات اصلی پایداری پروژه‌های بازآفرینی شهری دانستند.
