معاونت شهرسازی و معماری شهرداری قزوین

همشهري: چندي قبل خبر انتخاب قزوين به عنوان شهر پايلوت طرح توسعه پايدار (SDG) از سوي سازمان ملل سرتيتر اخبار شد. اين طرح اواسط مرداد امسال در مجمع عمومي سازمان ملل در شهر ژنو به تصويب رسيد. انتخاب يکي از شهرهاي ايران به عنوان پايلوت جهاني براي اهداف توسعه پايدار از سوي سازمان ملل موضوع ارزشمندي بود تا مقدمات معرفي شهرهاي ايران در سطوح بين‌المللي را فراهم کند. از اين رو به منظور آگاهي از اين طرح و چگونگي اجراي آن با فرزانه نظري‌پور، معاون شهرسازي و معماري شهرداري قزوين به گفت‌و‌گو نشستيم که ماحصل آن را در زير مي‌خوانيد.

چندي پيش شهردار اعلام کرد قزوين به عنوان پايلوت طرح توسعه پايدار سازمان ملل متحد انتخاب شده است. در اين باره بيشتر توضيح دهيد.

مفهوم توسعه پايدار، حاصل رشد و آگاهي از پيوندهاي جهاني، مابين مشکلات محيطي در حال رشد، موضوعات اجتماعي، اقتصادي، فقر و نابرابري و نگراني‌ها درباره يک آينده سالم براي بشر است. براي رسيدن به اهداف توسعه‌ پايدار نيازمند برنامه‌ مشخصي هستيم و با رهبري دولت‌ها و دخالت مستقيم بنگاه‌هاي تجاري، دانشگاه‌ها و جامعه‌ مدني مي‌توان به تحقق اين اهداف کمک کرد. در سپتامبر سال 2015 ميلادي سران دولت‌ها با تصويب دستور کار 2030 بر تعيين مسيري به سوي توسعه پايدار و اهداف آن توافق کردند که اين طرح حاوي 17 آرمان و 169 هدف است. اهداف عملياتيِ کمي در ابعاد اجتماعي، اقتصادي و محيط زيستيِ توسعه پايدار در نظر گرفته شد که بايد تا سال 2030 تحقق يابند. اين اهداف چارچوبي را براي اقدامي مشترک با عنوان «براي مردم، زمين و شکوفايي» تدوين کردند که بايد از سوي همه کشور‌ها اجرا شود. اين برنامه نحوه توسعه‌ شهري در 15 سال آينده را مطرح کرده است که خود موجب آينده‌نگري و ايجاد فرصت‌هاي جديدي از قبيل توسعه فراگير، توسعه جهاني، توسعه يکپارچه، توسعه محلي و توسعه فناوري در بخش‌هاي مختلف مي‌شود.

با توجه به اينکه طرح ابتکاري شکوفايي شهري که از سوي سازمان اسکان بشر ملل متحد به عنوان يک رويکرد نوآورانه براي ترويج توسعه پايدار شهري معرفي شده است، اين طرح را در 6 بُعد مي‌سنجد. «بهره‌وري»، «زيرساخت‌ها و توسعه»، «کيفيت زندگي»، «برابري و شمول اجتماعي»، «پايداري زيست‌محيطي»، «حاکميت و قانون‌گذاري» از ابعاد اساسي اين طرح است. برنامه شکوفايي شهري به عنوان اصلي‌ترين و مهم‌ترين مدل توسعه شهري مي‌تواند کمک شاياني به تحقق توسعه پايدار در جهان و ايران بکند. شکوفايي، بر موفقيت، ثروت، رونق، خوشبختي، اعتماد به نفس در آينده همچنين وجود فرصت براي همه دلالت دارد. علاوه بر اين، کثرت کالاهاي عمومي در شهرهاي شکوفا اجازه دسترسي عادلانه به «امکانات عمومي» توسعه سياست‌هاي پايدار را فراهم مي‌کند. در ‌‌نهايت مي‌توان گفت طرح شکوفايي شهري ابزاري براي سنجش اهداف توسعه پايدار شهري است که در اين راستا شهر قزوين هم‌زمان به عنوان پايلوت اجراي برنامه‌هاي «توسعه پايدار» و «شکوفايي شهري» برگزيده شده است.

چه روندي طي شده تا بين 64 شهر قزوين به عنوان پايلوت انتخاب شود؟

طبق تفاهم نامه مشترکي ميان سازمان اسکان بشر ملل متحد و سازمان جهاني برنامه محيط زيست ملل متحد که درنشست مشترک ژنو به امضا رسيد، قزوين به عنوان پايلوت بين المللي نظارت و گزارش دهي شاخص‌هاي توسعه پايدار محيط شهري از بين 38 کشور و 64 شهر دنيا انتخاب شد. در اين راستا قزوين به عنوان پايلوت اجراي برنامه‌هاي اقدام موضوع شکوفايي شهري از سوي مديريت اسکان بشر سازمان ملل، شهرداري قزوين را مکلف به انجام اموري کرد. از اين رو شهرداري براي دستيابي به شاخص‌هاي شکوفايي شهري در 6 اصل که پيش‌تر عنوان شد در زيستگاه‌هاي شهر قزوين، تلاش خواهد کرد. سازمان مديريت و برنامه‌ريزي کشور به عنوان متولي برنامه توسعه پايدار در ايران و همچنين سازمان حفاظت محيط زيست کشور حمايت خود را از شهر قزوين براي تحقق اين برنامه اعلام کردند.

طرح توسعه پايدار چه اهدافي دارد و چه دستاوردهايي را براي قزوين به ارمغان مي‌آورد؟

اهداف توسعه پايدار مجموعه‌اي از اهداف را شامل مي‌شود که مربوط به آينده است. اين اهداف از سوي سازمان ملل تعريف و به عنوان اهداف جهاني براي توسعه پايدار به جاي اهداف توسعه هزاره که در پايان سال 2015 منقضي شد، ترويج شده‌اند. طرح توسعه پايدار از سال 2015 تا 2030 با 17 هدف اصلي و 169 هدف خاص اجرايي مي‌شود.

پايان دادن به فقر، پايان دادن به گرسنگي، زندگي سالم و ارتقاي رفاه، آموزش با کيفيت، در دسترس بودن آب سالم و فاضلاب، دسترسي به انرژي پاک ومقرون به صرفه، رشد اقتصادي پايدار و کار شايسته، ارتقاي زيرساخت‌هاي تاب‌آور و صنعتي فراگير، الگوي توليد و مصرف پايدار، اقدامات لازم براي مبارزه با تغييرات اقليم، ارتقاي اکوسيستم و جلوگيري از بين رفتن تنوع زيستي و احياي مشارکت جهاني براي توسعه پايدار از جمله برخي از اين اهداف است.

آرمان‌‌هاي توسعه پايدار شامل مجموعه منسجمي است که وظايف کشور‌ها را تا سال 2030 تعيين کرده و با استفاده از تجربيات پيشين يعني اهداف توسعه هزاره به ارائه راهبردهايي براي حل مشکلات کره‌ زمين در زمينه‌ فقر، آب سالم، محيط زيست، عدالت، انرژي و آموزش مي‌‌پردازد. همچنين در اين راستا اقداماتي را معرفي مي‌کند که به پايدار کردن جهان، فراهم آوردن رفاه و امنيت براي نسل‌هاي آتي مي‌انجامد. درواقع مي‌توان گفت شکوفايي شهري با هدف ارتقاي کيفيت زندگي شهروندان تعريف مي‌شود. به نحوي که تحقق ابعاد گسترده اين موضوع به واقع مسير توسعه را پديدار ساخته و راه يافتن به سوي پايداري در توسعه را ميسر مي‌سازد؛ بنابراين مجموعه اين اهداف، قزوين را در ‌‌نهايت به سمت توسعه پايدار هدايت مي‌کند.

يکي از مواردي که شهردار بر آن تأکيد داشت معرفي شهرهاي ايران در سطح بين‌الملل در بازه زماني بلند‌مدت است. در اين راستا چه رايزني‌هايي انجام شده است؟

با توجه به متولي بودن شهر قزوين در اجراي همه شاخص‌هاي برنامه توسعه پايدار، سازمان مديريت و برنامه‌ريزي و سازمان حفاظت محيط زيست کشور به خصوص در زمينه هماهنگي همه سازمان‌هاي ملي حمايت همه‌جانبه خود را از اين برنامه اعلام کرده‌اند. بر اين اساس قراراست نتايج برنامه مذکور در برنامه ششم توسعه مورد بهره‌برداري قرار گيرد. بديهي است اين حمايت‌ها مي‌تواند در دست‌يابي سريع‌تر به اهداف طرح‌هاي «توسعه پايدار» و «شکوفايي شهري» مؤثر باشد. اين تفاهم‌نامه مي‌تواند ما را هر چه سريع‌تر در دستيابي به اهداف توسعه پايدار ياري کند و با توجه به واقع شدن مجمع جهاني شهرهاي اسلامي در شهر قزوين، زمينه فراگيري آن به ويژه در ميان شهرهاي اسلامي را فراهم آورد. طبيعي است که پايبندي به اين اهداف، شهر و به دنبال آن، جهاني بهتر را براي زندگي رقم خواهد زد.

اقدامات شهرداري براي دستيابي به اهداف طرح را تشريح کنيد.

شهرداري در تلاش است از برنامه شکوفايي شهري براي ارزيابي ميزان تحقق اهدف توسعه پايدارکه تا سال 2030 در نظر گرفته شده است، استفاده کند. در اين راستا، استفاده از اسناد بين‌المللي اين فرصت را فراهم مي‌آورد که در اين مسير، به روز باشيم و از آخرين دستاوردهاي توسعه در ارتباط با شهر و توسعه آن استفاده کنيم. به دنبال اين امر قزوين شهري پيشرو در تحقق توسعه پايدار شهري خواهد بود.

سازمان اسکان بشر ملل متحد به عنوان اصلي‌ترين آژانس بين‌المللي سازمان ملل که به طور مستقيم با شهر‌ها همکاري مي‌کند، تاکنون با شهر قزوين همکاري‌هاي خوبي داشته است. از اين رو بديهي است يک دستور کار توسعه پايدار موفق نياز به مشارکت بين دولت‌ها و بخش خصوصي دارد. اين مشارکت فراگير ساخته شده بر اصول و ارزش‌ها، چشم‌انداز مشترک، اهداف مشترک در سطح جهاني، منطقه‌اي، ملي و محلي بايد باشد.

پايان پيام/